2025.
Αν με ρωτούσες κατά τη διάρκεια της παιδικής μου ηλικίας τι φανταζόμουν να
διαδραματίζεται στο μέλλον θα σου απαντούσα την ύπαρξη ιπτάμενων αυτοκινήτων
και την εύρεση πιο συμβατών θεραπειών για τις ανίατες ασθένειες. Η φαντασία
σίγουρα αποτελεί αναπόσπαστο αναπτυξιακό κομμάτι των παιδικών και όχι μόνο
χρόνων βάση της οποίας προάγεται και ισχυροποιείται το άνοιγμα στην
πραγματολογία. Σχετικά με αυτά τα δύο, μπορείτε να σκεφτείτε πιο εν δυνάμει
γίνεται πραγματικότητα και πιο ακόμα βρίσκεται σε πειραματικό στάδιο, με μεγάλο
εύρος αμφιβολιών και προκλήσεων. Τα ιπτάμενα αυτοκίνητα είναι ζήτημα
μηχανικής, ασφάλειας και νομοθεσίας, πράγματα που ρυθμίζονται σχετικά γρήγορα.
Οι θεραπείες για ανίατες ασθένειες απαιτούν βαθιά γνώση της ανθρώπινης βιολογίας,
πειράματα, δοκιμές και έχουν μεγαλύτερο ρίσκο αποτυχίας. Σκέφτομαι πολλές φορές
πως στο τέλος θα μείνουν αυτά τα ιπτάμενα αντικείμενα χωρίς ανθρώπους να τα
χαίρονται. Ίσως το ανθρώπινο είδος προνοεί για όλα, σκαρφίζεται το ιδανικό και στο
τέλος εργάζεται πυρετωδώς να το κάνει δανεικό. Το παρόν άρθρο δεν αποτελεί
προϊόν τεχνητής νοημοσύνης. Εμφανίζεται στην οθόνη χάρη σε αυτήν και τις
δυνατότητες της αλλά τόσο το περιεχόμενο όσο και η διαδικασία στηρίζονται στην
ανθρώπινη νοημοσύνη.
Αρχικά, έχω την ανάγκη να διατυπώσω βασικούς ορισμούς ώστε να επιτευχθεί η
αποσαφήνιση και ίσως πιθανά σε κάποιους από εσάς η διαλεύκανση τους. Η
νοημοσύνη θεωρείται μία σύνθετη ικανότητα που προάγει την μάθηση μέσω της
εμπειρίας, την κατανόηση και επεξεργασία πληροφοριών, την προσαρμογή σε
συνθήκες, την επίλυση προβλημάτων και την οργάνωση των συμπεριφορών. Η
νοημοσύνη δεν είναι μόνο το «IQ» αλλά χαρακτηρίζεται ως ένας πολυδιάστατος
συνδυασμός γνωστικών, συναισθηματικών και κοινωνικών δεξιοτήτων που μας
βοηθούν να σκεφτόμαστε, να μαθαίνουμε, να επιβιώνουμε και να ζούμε αρμονικά με
τους άλλους. Ο όρος Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) αναφέρεται στον κλάδο των
υπολογιστών και της πληροφορικής που επικεντρώνεται στη δημιουργία έξυπνων
συστημάτων. Τα συστήματα αυτά μιμούνται τη νοημοσύνη και τις λειτουργίες του
ανθρώπινου νου, δηλαδή τον τρόπο με τον οποίο ο ανθρώπινος εγκέφαλος
αντιλαμβάνεται, κατανοεί και προσαρμόζεται στο περιβάλλον του, τόσο σε φυσικό
όσο και σε εννοιολογικό επίπεδο.
Τα οφέλη της τεχνητής νοημοσύνης καθημερινά εντοπίζονται και επιβεβαιώνονται.
Όλοι ανεξαιρέτως είμαστε λήπτες και δράστες στoν χάρτη της τεχνητής νοημοσύνης.
Φτιάχτηκε από εμάς για εμάς. Μέσω της τεχνητής νοημοσύνης βελτιώνεται η λήψη
αποφάσεων, αυτοματοποιούνται επαναλαμβανόμενες εργασίες, προσωποποιούνται
υπηρεσίες αναλόγως των αναγκών του ατόμου, προάγεται η καινοτομία, ενισχύεται η
δημιουργικότητα, επανδρώνονται οι ιατρικές υπηρεσίες, προσφέρονται νέοι τρόποι
μάθησης μέσω εικονικής και επαυξημένης πραγματικότητας και βελτιώνεται η
καθημερινή ζωή.
Παραδείγματα τεχνητής νοημοσύνης αποτελούν τα έξυπνα ηλεκτρικά είδη, τα αυτόματα αυτοκίνητα, οι πλατφόρμες εκπαίδευσης, η τηλεϊατρική, η σύνθεση μουσικής με αλγορίθμους, οι εξατομικευμένες προτάσεις σε πλατφόρμες
όπως Netflix, η ρομποτική κ.α. Πράγματι, ο άνθρωπος με την τεχνολογική συμμαχία
επιτυγχάνει πολλά και σπουδαία. Κάνει την καθημερινότητα του πιο γρήγορη, η
πρόσβαση στην παγκόσμια πληροφορία ανοίγει ορίζοντες και γεμίζει τη ζωή του με
αντικείμενα ή διαδικασίες που φαίνεται να την απλοποιούν.
Θεωρώ πως οι υπηρεσίες της τεχνητής νοημοσύνης ήρθαν χρονικά σε ένα καλό
σημείο στην ιστορία του ανθρώπου. Τη στιγμή που θέλει να επωφεληθεί τους
καρπούς των κόπων του. Εκατομμύρια χρόνια το ανθρώπινο είδος κατακτά
επιτεύγματα, λύνει επιστημονικούς γρίφους, προοδεύει σε ολιστικό επίπεδο με σκοπό
να κάνει τη ζωή του καλύτερη τόσο αντικειμενικά όσο και υποκειμενικά. Το
ανθρώπινο είδος ίσως πλέον είναι ένα κουρασμένο είδος. Μία κούραση που
προέρχεται τόσο από το πρακτικό κυνήγι τροφής, στέγης, δουλειάς όσο και από
εκείνο που επιβραβεύει τον εαυτό του με ανέσεις και αγαθά. Πάνω στην τεχνητή
νοημοσύνη ο άνθρωπος ακουμπά βάρη, απλοποιεί προβληματισμούς και κινείται
γρήγορα.
Αν με ρωτάτε, αυτός ο γρήγορος και ιλιγγιώδης ρυθμός αποτελεί τόσο το
ερέθισμα για την ανάπτυξη της τεχνητής νοημοσύνης όσο και για την απορρύθμιση
της ανθρώπινης νοημοσύνης. Επιδιώκουμε γρήγορες απαντήσεις, κινήσεις, ζητάμε
άμεση επικοινωνία, επαφή, θέτουμε την καθημερινότητα σε ταχύτητες άπιαστες. Η
τεχνητή νοημοσύνη ευνοεί το γρήγορο, την εύκολη κατανάλωση, ενισχύει αυτή την
ταχύτητα. Ο άνθρωπος πλέον πράττει, δημιουργεί «έξυπνους» βοηθούς εκτέλεσης,
δεν σκέφτεται, δεν αναστοχάζεται. Μειώνεται η χρήση των χεριών του, ο τρόπος που
ενημερώνεται του παρέχει πλήθος ερεθισμάτων που χαόνουν προκαλώντας μία μέθη
ποσότητας και όχι ποιότητας.
Είμαστε μία κοινωνία της κόπωσης που αντί να
πετύχουμε την ξεκούραση φτάνουμε στην υπερανάλωση και στον κατακερματισμό
του εαυτού. Σταματάμε να σκεφτόμαστε όταν σκεφτόμαστε πως σταματάμε. Όπως
γράφει στο βιβλίο του ο MaxTegmark «Η τεχνολογία δίνει στη ζωή τη δυνατότητα να
ανθίσει όπως ποτέ άλλοτε ή να αυτοκαταστραφεί».
Σαμέλη Κατερίνα.
Ψυχολόγος Υγείας, Συστημική – Οικογενειακή Ψυχοθεραπεύτρια.
